NIJMEGEN — De Radboud Universiteit is in opschudding geraakt na de storm van kritiek op docent Harry Pettit, die op het sociale platform X (voorheen Twitter) een fel omstreden uitspraak deed over het conflict in Gaza. Een petitie waarin de universiteit wordt opgeroepen maatregelen te nemen tegen Pettit, heeft inmiddels meer dan 10.000 handtekeningen verzameld – en het debat over de grenzen van academische vrijheid laait opnieuw op.

“Afmaken waar de Palestijnen mee begonnen”

Het bericht dat Pettit eerder deze maand plaatste, luidde: “Het is tijd om af te maken waar de Palestijnen op 7 oktober mee begonnen zijn.”

De woorden verwezen naar de dodelijke aanval van Hamas op Israël op 7 oktober 2023, waarbij honderden burgers omkwamen. De uitspraak werd door velen gelezen als een oproep tot geweld of antisemitisme, en veroorzaakte diepe verontwaardiging binnen én buiten de universiteit.

Volgens de initiatiefnemers van de petitie hebben Pettits uitspraken “gevoelens van angst en onveiligheid veroorzaakt bij studenten en medewerkers”. Ze eisen dat de universiteit zich openlijk distantieert van zijn woorden, en dat tijdelijke schorsing wordt overwogen.

“Wij verwachten van onze universiteit een veilige leer- en werkomgeving,” schrijven de opstellers. “Uitspraken die oproepen tot haat of geweld passen daar niet bij.”

Petitie en open brief

De petitie werd binnen enkele dagen duizenden keren ondertekend. Daarnaast publiceerden meer dan 200 (oud-)studenten, hoogleraren en medewerkers van Radboud een open brief aan het College van Bestuur, waarin ze eveneens aandringen op aangifte tegen de docent.

“De academische vrijheid is een groot goed,” schrijven zij, “maar die vrijheid houdt op waar oproepen tot geweld of discriminatie beginnen.”

De brief kreeg extra aandacht toen ook demissionair minister van Onderwijs Gouke Moes zich in de kwestie mengde. Moes verklaarde publiekelijk dat hij verwacht dat de universiteit aangifte doet.

Pettit slaat terug

De docent zelf reageerde fel. Via X liet hij weten zelf aangifte te hebben gedaan tegen minister Moes, omdat hij “geen politieke repressie ten dienste van het zionisme” accepteert. Pettit stelt dat zijn uitspraak bewust verkeerd geïnterpreteerd is en zegt dat hij een politiek standpunt over Israëlisch geweld heeft willen delen, niet een oproep tot haat.

“Wat ik schreef was bedoeld als kritiek op de onderdrukking van Palestijnen,” aldus Pettit. “Dat mijn woorden uit hun context zijn gehaald, zegt meer over de hysterie rondom dit onderwerp dan over mij.”

De universiteit liet weten de zaak te onderzoeken en voorlopig geen verdere uitspraken te doen over disciplinaire stappen.

Reacties binnen de academische wereld

Binnen de academische gemeenschap lopen de meningen uiteen. Sommigen vinden dat vrijheid van meningsuiting ook scherpe politieke uitspraken moet beschermen, zeker in tijden van oorlog. Anderen wijzen erop dat docenten een voorbeeldfunctie hebben en dat zulke uitlatingen de veiligheid van studenten kunnen ondermijnen.

Een hoogleraar politicologie aan de Radboud Universiteit, die anoniem wil blijven, zegt:

“We moeten oppassen dat universiteiten geen angstige plekken worden waar elke politieke mening wordt gesanctioneerd. Maar wat Pettit schreef, ging vér voorbij kritiek; het klonk als een goedkeuring van geweld.”

Ook buiten de universiteit groeit de discussie. Op sociale media wisselen oproepen tot ontslag en pleidooien voor vrije meningsuiting elkaar af. De hashtag #ZioProf werd trending, verwijzend naar de beschuldiging dat Pettit “zionistisch geweld vergoelijkt” of juist “door zionisten wordt gecanceld”, afhankelijk van wie men volgt.

Politiek en maatschappelijk debat

De kwestie raakt aan een breder thema dat al langer in Nederland speelt: hoe ver mag vrijheid van meningsuiting gaan binnen instellingen die streven naar veiligheid en inclusie?

In Den Haag reageerden politici verdeeld. Kamerlid Jesse Klaver (GL/PvdA) noemde de uitspraak “onacceptabel en haatdragend”, terwijl Thierry Baudet (FvD) juist waarschuwde tegen “linkse censuur en academische zuivering”.

“Het mag nooit zo zijn dat een docent zijn baan verliest omdat hij een politiek standpunt inneemt,” zei Baudet.

Volgens juristen is de juridische grens echter duidelijker: als een uitspraak kan worden opgevat als opruiing tot geweld, kan dat strafbaar zijn – ongeacht intentie.

Radboud onder druk

Het College van Bestuur van de Radboud Universiteit staat nu onder enorme druk om een besluit te nemen. Aan de ene kant wil men voorkomen dat het imago van de universiteit wordt geschaad; aan de andere kant wil men de academische vrijheid niet inperken.

Een woordvoerder zei vrijdagavond:

“Wij begrijpen dat deze kwestie diepe emoties oproept. De universiteit neemt de zorgen serieus, maar volgt zorgvuldige procedures voordat er maatregelen worden genomen.”

Voorlopig blijft Pettit in dienst, maar studentenverenigingen hebben aangekondigd actie te voeren als de universiteit niet ingrijpt.

Veelgestelde vragen (FAQ)

1. Wie is Harry Pettit?

Pettit is een docent en onderzoeker aan de Radboud Universiteit, gespecialiseerd in sociale wetenschappen.

2. Wat zei hij precies?

Op X schreef hij: “Het is tijd om af te maken waar de Palestijnen op 7 oktober mee begonnen zijn.” Die woorden veroorzaakten grote ophef.

3. Wat eisen de ondertekenaars van de petitie?

Dat de universiteit zich publiekelijk distantieert van zijn uitspraken, aangifte doet en Pettit tijdelijk schorst.

4. Heeft de universiteit al actie ondernomen?

Nog niet. De universiteit onderzoekt de zaak en zal later besluiten of disciplinaire maatregelen nodig zijn.

5. Waarom is dit zo’n belangrijk debat?

De zaak-Pettit legt het spanningsveld bloot tussen vrijheid van meningsuiting en de verantwoordelijkheid van academici om een veilige leeromgeving te waarborgen.

Conclusie: De affaire rond Harry Pettit is meer dan een incident – het is een spiegel voor de Nederlandse universiteiten, die moeten balanceren tussen intellectuele vrijheid en maatschappelijke verantwoordelijkheid. Terwijl het land verdeeld toekijkt, rijst de vraag: hoe vrij is het woord nog, als elke zin viraal kan gaan?