Met de verkiezingen in aantocht laait de discussie over het Nederlandse asielbeleid opnieuw fel op. Ditmaal is het niet alleen de inhoud, maar vooral de geloofwaardigheid van politici die ter discussie staat. Uitspraken van Frans Timmermans (GroenLinks-PvdA) en Mirjam Bikker (ChristenUnie) over ‘overlastgevende asielzoekers’ hebben de vlam in de pan doen slaan – met stevige kritiek vanuit onder meer Forum voor Democratie.

“Een enkeltje Nederland uit”

Tijdens een recent debat over migratie en veiligheid, stelden zowel Timmermans als Bikker dat asielzoekers die overlast veroorzaken en geen recht hebben op verblijf “een enkeltje Nederland uit verdienen”.

Een opmerkelijk stevig standpunt, zeker vanuit partijen die traditioneel bekendstaan om hun meer humane benadering van het asielvraagstuk. Maar het duurde niet lang voordat deze uitspraken onder vuur kwamen te liggen – en vooral in twijfel werd getrokken.

“Hypocriet en totaal ongeloofwaardig”

FVD-lijsttrekker Lidewij de Vos reageerde fel op de uitspraken. Op sociale media noemde zij de uitspraken van Timmermans en Bikker “totaal ongeloofwaardig”. Ze wees daarbij op een stemming in de Tweede Kamer eind augustus, waarbij beide partijen tegen een motie van Thierry Baudet stemden.

Die motie beoogde juist om asielzoekers die strafbare feiten plegen of de openbare orde verstoren, direct terug te sturen naar hun land van herkomst. De motie werd toen nipt verworpen: 76 stemmen vóór, 75 tegen. Onder de tegenstemmers: GroenLinks-PvdA, ChristenUnie, D66 en Volt.

Volgens De Vos is het daarom “ronduit hypocriet” dat dezelfde partijen die toen strengere maatregelen tegen overlastgevers afwezen, nu in verkiezingstijd met ferme taal komen.

De kern van de kritiek: geloofwaardigheid

Het grootste probleem volgens critici is niet wat er wordt gezegd, maar wanneer het wordt gezegd. Uitspraken zoals die van Timmermans – “Als Spanje het kan, waarom wij niet?” – klinken daadkrachtig, maar staan haaks op eerder stemgedrag.

Voor veel kiezers komt dit over als een klassieke verkiezingsstrategie: harde woorden om stemmen te winnen, zonder echte beleidsverandering na de verkiezingen.

Ophef op sociale media

Het Facebookbericht van De Vos ging snel rond. In de reacties is de teneur duidelijk: veel mensen voelen zich misleid door politici die “voor de camera iets anders zeggen dan in de Kamer doen”. Woorden als “doorzichtig”, “onbeschaamd” en “verkiezingsretoriek” duiken meermaals op.

Een van de reacties luidt:

“Als het ze écht menens was, hadden ze die motie gesteund. Nu is het gewoon stemmen trekken.”

Een breder probleem in verkiezingstijd

De affaire is illustratief voor een dieper probleem in de Nederlandse politiek: de kloof tussen woorden en daden. In de aanloop naar verkiezingen klinkt de toon vaak feller, maar kiezers vragen zich steeds vaker af of beloften ook worden waargemaakt.

Partijen als JA21, PVV en BBB maken al langer gebruik van dit sentiment en profileren zich als consequent en daadkrachtig op migratie. De uitspraken van De Vos sluiten daar naadloos op aan.

Een complex dossier

Toch blijft het asielvraagstuk een juridisch en moreel mijnenveld. Partijen als GroenLinks-PvdA en ChristenUnie benadrukken dat elk beleid binnen de kaders van mensenrechtenverdragen moet blijven. Ze willen wel optreden tegen overlast, maar zonder in strijd te handelen met internationale afspraken.

Toch neemt de druk toe. Burgemeesters, politie en omwonenden klagen over incidenten rondom opvangcentra, van intimidatie tot kleine criminaliteit. Tegelijkertijd groeit het maatschappelijk ongenoegen over woningnood, overvolle opvanglocaties en gevoel van onveiligheid.

De inzet: vertrouwen van de kiezer

Voor partijen die balanceren tussen compassie en controle, zoals GroenLinks-PvdA en ChristenUnie, is dit een risicovolle positie. Ze lopen het gevaar kiezers van beide kanten te verliezen: de ene groep vindt ze te slap, de andere vindt ze niet meer geloofwaardig.

De Vos wist met één bericht dat sentiment feilloos te raken. Haar boodschap is simpel: “Praat niet alleen, maar stem en handel ook daarnaar.”

Slotgedachte

De verkiezingsstrijd is losgebarsten, en het asielthema lijkt wederom een speerpunt. Maar terwijl politici debatteren over woorden, kijkt de kiezer vooral naar daden. En zolang daar een kloof tussen blijft bestaan, zal het wantrouwen in de politiek blijven groeien.