DEN HAAG – Met de verkiezingen van 29 oktober in zicht staan de spanningen binnen de Nederlandse politieke arena hoog opgelopen. De campagne gaat in de slotfase en verschillende grote partijen gooien zich vol in de strijd om de zwevende kiezer. In dit krachtenveld valt vooral de ambitie van D66 op, onder leiding van Rob Jetten, evenals de scherpe kritiek van Frans Timmermans op rivaliserende partijen.

Ambitie van D66

Rob Jetten luidde deze week een nieuwe toon voor zijn partij: “Wij kunnen groter worden dan de PVV”. Hij sprak dit uit tijdens een campagnbijeenkomst in Leiden, waar hij opmerkte dat D66 volgens recente peilingen van middenmoot naar kopgroep is opgeschoven. Hij zei dat zijn partij nu tussen 13 en 17 zetels zou kunnen uitkomen, een verdubbeling ten opzichte van recentere jaren.

Jetten benadrukte dat D66 zich op het midden van de samenleving richt – jongeren, hoogopgeleiden, starters op de woningmarkt – en dat de partij met deze groep nieuwe kiezers wil aanspreken. Tegelijk liet hij weten dat D66 zich niet beperkt voelt tot de traditionele links‑rechts scheidslijn. “We denken groter en we durven groter,” aldus Jetten. Hij gaf aan dat het ambitieuze doel van zijn partij is om hét liberale alternatief te worden in plaats van louter het kleine sociaal‑liberale thema‑plateau.

Kritiek van Timmermans

Aan de andere kant van het politieke spectrum staat Frans Timmermans, lijsttrekker van GroenLinks‑PvdA. Hij reageerde scherp op een actie van de VVD, waarin een nep‑brief aan kiezers was uitgedeeld. Timmermans noemde deze actie een “wanhoopsdaad”, en stelde dat het politiek spel in Nederland daarmee een laagtepunt bereikte. Hij wees erop dat manipulatie van communicatie en het creëren van angstgevoelens geen plek hebben in een gezonde democratie.

Verder bekritiseerde Timmermans de koers van D66, waarin hij een “te ver naar rechts” neiging bespeurt. Volgens hem heeft D66 zichzelf opgeblazen als middenpartij, maar daarbij belangrijke progressieve waarden uit het oog verloren. Hij zei dat GroenLinks‑PvdA wél vasthoudt aan sociaal beleid, en niet enkel aan pragmatiek.

Campagnebeweging en zetelstrijd

De campagne verkeert in de eindfase. Vrijwilligers van alle grote partijen werken dag in dag uit op straat, in winkelcentra en op markten. Reclameborden, debatten, flyers en sociale‑mediacampagnes domineren het publieke domein. Een opvallende ontwikkeling is de toegenomen onrust over polarisatie: kiezers geven aan dat het «wij‑zij» denken zichtbaarder is geworden, al blijkt uit sociologisch onderzoek dat de polarisatie zelf niet wezenlijk is toegenomen.

Voor D66 is het van groot belang om de laatste tweeduizend zwevende kiezers te winnen – vooral onder hoogopgeleiden, stedelijke jongeren en potentiële instappers. Jetten zei tijdens een bijeenkomst op de Universiteit Twente dat deze campagnewinning neerkomt op precisiewerk: “Je moet door de wind, soms risicovol, maar we gaan ervoor.”

Coalitievorming en strategische keuzes

Belangrijk in de campagne is ook het verhaal van mogelijke coalities. De VVD‑leider heeft al aangegeven géén samenwerking met GroenLinks‑PvdA te zoeken. Voor D66 betekent dit dat de partij zich moet positioneren: wil men links‑gematigd blijven of meer naar het centrum‑rechts schuiven? Jetten zei hier terughoudend over te zijn. “We sluiten geen partijen uit met wie we inhoudelijk kunnen samenwerken. Maar we sluiten wel de PVV uit,” stelde hij duidelijk.

Timmermans waarschuwde voor een scenario waarin D66 te veel naar rechts trekt en zo de progressieve kiezer verliest. “De energie zit bij ons,” zei hij, “niet bij partijen die zich richting het oude midden bewegen.”

Conclusie

Met minder dan twee weken te gaan tot de verkiezingen is de campagne in volle gang. D66 streeft ambitieus naar groei en wil – volgens eigen zeggen – de grootste progressieve partij worden. Tegelijkertijd waakt GroenLinks‑PvdA over de koers van de linkse beweging en legt uit waar zij denken dat grenzen zijn overschreden. Of D66 werkelijk groter wordt dan de PVV, blijft nog te bezien. Maar duidelijk is dat de laatste weken bepalend zullen zijn voor de keuzes van twijfelende kiezers en de toekomstige coalitielandschap van Nederland.