De jaarlijkse Sinterklaasintocht is voor veel gezinnen een feestelijke dag, maar dit jaar wordt het feest opnieuw overschaduwd door protesten. De actiegroep Kick Out Zwarte Piet (KOZP) heeft aangekondigd dat zij komende zaterdag zullen demonstreren bij twee intochten: in Yerseke en op Texel.

Volgens de organisatie is het noodzakelijk om opnieuw de straat op te gaan omdat er in beide gemeenten nog zwarte pieten meedoen aan de optochten. Ondanks gesprekken met verschillende gemeenten en intochtcomités, is KOZP van mening dat de verandering naar een “racismevrije sinterklaasintocht” nog niet overal is doorgevoerd.

Protest op twee locaties

De actiegroep liet in een verklaring weten dat ze na overleg met tien gemeenten dachten dat protesteren dit jaar niet meer nodig zou zijn. “Het leek erop dat we overal afspraken konden maken over een inclusief sinterklaasfeest,” zegt een woordvoerder van KOZP.

“Maar we kregen meldingen dat in Yerseke en op Texel nog steeds zwarte pieten meelopen. Daarom gaan we ook dit jaar voor het laatst de straat op.”

Het protest in Yerseke is niet nieuw. Ook vorig jaar demonstreerden KOZP-leden bij de lokale intocht. Toen liep de situatie uit de hand en moest de politie ingrijpen om de betogers te beschermen tegen een groep tegendemonstranten. Dit jaar zegt de politie opnieuw alert te zijn op mogelijke spanningen.

Op Texel, waar dit jaar bovendien de landelijke Sinterklaasintocht plaatsvindt, is de aandacht nog groter. De NTR, die de intocht live uitzendt, werkt al jaren uitsluitend met roetveegpieten.

Toch ontving KOZP volgens eigen zeggen meerdere meldingen van inwoners die beweerden dat op delen van het eiland nog steeds zwarte pieten aanwezig zijn bij lokale festiviteiten.

Laatste keer demonstreren

Opvallend is dat KOZP zegt dat dit de laatste keer zal zijn dat de groep actie voert tijdens sinterklaasintochten. Volgens de organisatie is hun doel grotendeels bereikt en is de beweging naar een inclusiever feest in de meeste gemeenten inmiddels ingezet.

“Wij zijn niet uit op verdeeldheid, maar op verandering,” aldus KOZP. “We zien dat in het hele land steeds meer gemeenten kiezen voor roetveegpieten of andere vormen van inclusieve invulling. Dat is winst. Alleen op een paar plekken blijft men vasthouden aan het oude beeld, en dat is jammer. Daarom is dit onze laatste actie.”

De organisatie wil de komende jaren de aandacht verleggen naar bredere thema’s rondom racisme en discriminatie in Nederland.

“Zwarte Piet was het beginpunt van een groter gesprek. Nu dat gesprek eindelijk overal gevoerd wordt, kunnen we verder kijken.”

Achtergrond: van debat naar jaarlijkse confrontatie

Het debat over Zwarte Piet woedt al meer dan tien jaar in Nederland. Waar het ooit begon als een discussie over schmink en traditie, groeide het uit tot een nationale strijd over identiteit, racisme en cultuur.

KOZP werd opgericht in 2014 en maakte sindsdien naam als de belangrijkste actiegroep die zich inzet tegen het traditionele uiterlijk van Zwarte Piet. Hun standpunt is duidelijk: zwarte schmink en dikke rode lippen zijn racistische karikaturen die niet meer passen in deze tijd.

Tegenstanders vinden juist dat de actiegroep de traditie kapotmaakt en dat het Sinterklaasfeest niets met racisme te maken heeft. Jaarlijks leidt die tegenstelling tot verhitte discussies én spanningen bij intochten in verschillende steden.

De situatie in Yerseke vorig jaar is daar een goed voorbeeld van. Betogers van KOZP stonden daar tegenover tientallen inwoners die “Zwarte Piet moet blijven” scandeerden. De politie moest ingrijpen om escalatie te voorkomen.

Texel als symbolische locatie

Dat KOZP dit jaar ook naar Texel gaat, is geen toeval. De landelijke intocht van Sinterklaas wordt dit jaar daar gehouden, wat betekent dat alle ogen op het eiland gericht zijn.

De NTR benadrukt dat het landelijke Sinterklaasjournaal volledig roetveegpieten gebruikt, maar KOZP zegt signalen te hebben ontvangen dat niet alle lokale activiteiten op Texel zich daaraan houden.

“Het is belangrijk dat ook lokale organisaties zich bewust zijn van hun voorbeeldrol,” aldus KOZP in een bericht op social media. “Als de landelijke intocht inclusief is, moet dat ook gelden voor de rest van het eiland.”

De gemeente Texel zegt zich niet direct met de protesten te bemoeien, maar benadrukt dat de vrijheid van demonstratie wordt gerespecteerd. Wel wordt er nauw contact gehouden met de politie en de organisatie van de intocht om alles veilig te laten verlopen.

De rol van de politie

Zowel in Yerseke als op Texel is de politie voorbereid op de komst van actievoerders. De politie Zeeland-West-Brabant bevestigde dat er afspraken zijn gemaakt met KOZP over de locaties waar gedemonstreerd mag worden.

“De veiligheid van alle betrokkenen – bezoekers, kinderen, actievoerders en omstanders – staat voorop,” aldus een woordvoerder.

Volgens de politie zijn er ook maatregelen genomen om tegendemonstraties in goede banen te leiden. “Iedereen heeft het recht om zijn mening te uiten, maar het mag niet leiden tot onrust of geweld.”

Reacties uit de samenleving

Zoals elk jaar zorgt het nieuws over de KOZP-protesten voor uiteenlopende reacties. Op sociale media spreken veel mensen hun irritatie uit over de actiegroep.

Zij vinden dat het protest tijdens een kinderfeest ongepast is. “Kinderen willen gewoon een leuke dag hebben, zonder demonstraties of politie erbij,” schrijft een gebruiker op X.

Anderen steunen de actie juist. “Zonder KOZP was de verandering nooit gekomen,” zegt een ander. “Het is goed dat ze het nog één keer duidelijk maken voordat ze stoppen.”

Ook binnen de politiek blijven de meningen verdeeld. Linkse partijen zien de protesten als een logisch gevolg van maatschappelijke verandering, terwijl rechtse partijen vinden dat het Sinterklaasfeest met rust gelaten moet worden.

Een land dat nog steeds verdeeld is

Hoewel steeds meer gemeenten zijn overgestapt op roetveegpieten, is de verdeeldheid in Nederland nog niet verdwenen.

Uit recente peilingen blijkt dat een groot deel van de bevolking het traditionele beeld van Zwarte Piet nog steeds ondersteunt, vooral buiten de Randstad.

KOZP zegt te hopen dat hun laatste acties bijdragen aan een blijvende verandering zonder jaarlijkse spanningen. “We willen dat kinderen in heel Nederland Sinterklaas kunnen vieren zonder dat iemand zich gekwetst voelt. Dat is onze inzet, vanaf het begin,” aldus de organisatie.

Conclusie: de laatste strijd van KOZP

Zaterdag belooft opnieuw een spannende dag te worden voor de gemeenten Yerseke en Texel. Terwijl gezinnen zich opmaken voor een feestelijke intocht, bereiden politie en actievoerders zich voor op een mogelijk beladen dag.

KOZP zegt dat het de laatste keer zal zijn dat ze de straat opgaan voor dit onderwerp, maar of de discussie over Zwarte Piet daarmee echt voorbij is, valt nog te betwijfelen.

De intocht blijft een spiegel van de Nederlandse samenleving: een feest dat ooit bedoeld was om te verbinden, maar dat al jaren symbool staat voor verdeeldheid. Of die verdeeldheid ooit verdwijnt, zal moeten blijken — misschien begint dat wel met hoe het zaterdag verloopt in Yerseke en op Texel.