Adviseur Van der Ven luidt debat over welvaartsstaat opnieuw in

Eric van der Ven, historisch politicoloog en adviseur van burgemeester Bart De Wever (N-VA) in Antwerpen, heeft een ambitieus boek gepubliceerd over de welvaartsstaat. Het werk De wortels van de welvaartsstaat biedt een uitgebreide geschiedenis van het sociale vangnet in West-Europa en daagt uit te vragen waarom die discussie vaak een monopolie van links zou zijn. Van der Ven stelt daarbij prikkelend: “Waarom zou het een privilege van links moeten zijn om over de welvaartsstaat te spreken?”

Door zijn rol als adviseur van De Wever en waarnemend burgemeester Els van Doesburg, waarbij hij betrokken is bij beleidsvorming in Antwerpen, krijgt zijn analyse niet enkel intellectueel gewicht, maar ook politieke relevantie. Het moment van publicatie komt niet toevallig: het maatschappelijke debat over solidariteit, veiligheid en herverdeling staat volop in de schijnwerpers.

Boekanalyse – een geschiedenis met hedendaagse implicaties

In zijn boek sleurt Van der Ven de lezer mee door landengeschiedenissen — van de Romeinse provisies tot de Bismarck-stelsels en de New Deal in de VS — om te tonen hoe onze moderne welvaartsstaat zich ontwikkelde. Hij benadrukt dat deze verworvenheden allesbehalve vanzelfsprekend zijn en in het recente verleden onder druk staan door demografie, globalisering en politieke verschuivingen.

Tegelijk zet hij kritische lijnen uit: het sociale contract — de impliciete afspraak tussen staat en burger — is volgens hem toe aan onderhoud. Hij waarschuwt voor verwaarlozing van dat contract, zowel politiek als maatschappelijk. Het boek is dus evenzeer een oproep tot reflectie als een historisch werk.

Politieke impact – Van der Ven als strategisch adviseur

De betrokkenheid van Van der Ven bij de N-VA top geeft zijn concepten extra gewicht. Binnen het kabinet van burgemeester De Wever in Antwerpen tekent hij mee beleidslijnen uit op welzijn, bestuur en maatschappelijke samenwerking. Zijn nieuwe boek kan gezien worden als intellectuele ondersteuning van een richting die de N-VA steeds vaker kiest: sociale zekerheid én ‘verantwoordelijkheid’ koppelen aan economische mobiliteit en klimaatbeleid.

De vraag is hoe dit binnen de partijpraktijk wordt ervaren: zet de N-VA hiermee een koers uit die traditionele sociaal-democratische thema’s herpositioneert? En hoe reageren partijen en kiezers die deze thema’s van oudsher sterk rechts of juist links placeerden?

Waarom nu zo betekenisvol?

De timing is strategisch. Het politiek landschap in België — en Vlaanderen in het bijzonder — staat midden in transitie: vergrijzing, migratie, kostenstijgingen en het koopkrachtdebat bepalen het speelveld. Met zijn boek komt Van der Ven in op het moment dat veel politieke actoren hun eigen verhalen opnieuw willen vertellen.

Door het idee uit te dagen dat enkel links legitimiteit heeft op het terrein van de welvaartsstaat, opent hij een debat over wie de verantwoordelijkheid draagt voor sociale zekerheid, en hoe deze toekomstvast gemaakt kan worden zonder ideologische blokkades.

Kritiek en kansen

Hoewel het boek positief onthaald wordt in intellectuele kring, bestaat er ook kritiek: sommige politieke wetenschappers vinden dat Van der Ven zijn uitspraak provocatief opstelt zonder altijd concrete beleidsvoorstellen te benoemen. Anderen juichen juist zijn herwaardering toe van het sociale contract, los van traditionele campagnetaal.

Voor de N-VA en Antwerpen betekent dit een kans: bij correcte communicatie kan het sociale profiel versterkt worden, met behoud van eigen kernwaarden zoals marktwerking en verantwoordelijkheid. Foutief ingezet kan het echter verwarring scheppen binnen de kiezersbasis, die gewend is aan duidelijke onderscheidingen tussen links en rechts.

 een heropening van het sociale debat

Met De wortels van de welvaartsstaat zet Eric van der Ven een nieuwe toon in het maatschappelijk en politiek discours. Zijn geboorte vraag — waarom links dit domein monopoliseert — zet beleidsmakers en burgers aan tot nadenken over wie het sociale vangnet beheert, en hoe het toekomstbestendig wordt. In Antwerpen is hij als adviseur van De Wever een strategische stem, en het boek kan gezien worden als een blauwdruk voor een bredere koers. Of deze nieuwe aanpak politiek vruchten afwerpt, zal afhangen van hoe helder de boodschap gecommuniceerd wordt — en of kiezers zich herkennen in een hernieuwd verhaal over