De politieke formatie in Den Haag lijkt opnieuw muurvast te zitten. Terwijl verkenner Wouter Koolmees druk in gesprek is met partijleiders, heeft VVD-leider Dilan Yeşilgöz de deur richting GroenLinks-PvdA opnieuw dichtgegooid.

Ze wil, ook nu Jesse Klaver de leiding heeft overgenomen van Frans Timmermans, niet samenwerken met het linkse blok.

Volgens Yeşilgöz gaat het niet om namen, maar om de inhoud – en op dat vlak liggen de verschillen simpelweg te ver uit elkaar.

VVD houdt vast aan centrumrechts blok

De VVD blijft vasthouden aan het idee van een centrumrechts kabinet. Yeşilgöz wil het liefst verder met VVD, D66, CDA en JA21. Samen vormen deze partijen een herkenbaar profiel, maar er is een probleem: ze komen met 75 zetels precies één zetel tekort voor een meerderheid.

Daarmee blijft de formatie balanceren tussen politieke ambitie en wiskundige realiteit. De verkenner moet nu onderzoeken of er nog partijen bereid zijn aan te schuiven of dat er opnieuw een creatieve oplossing nodig is, zoals een gedoogconstructie.

Klaver als nieuw gezicht, maar oude problemen blijven

De komst van Jesse Klaver als nieuwe leider van GroenLinks-PvdA lijkt de impasse niet te doorbreken. Yeşilgöz benadrukte na haar gesprek met Koolmees dat het niet om personen gaat, maar om principes.

Volgens haar blijven de meningsverschillen over migratie, begroting en klimaatbeleid te groot. Daarmee zet ze de lijn voort die de VVD al sinds het begin van de formatie volgt: regeren met GroenLinks-PvdA is uitgesloten.

Voor Klaver is dat een tegenvaller. Hij stond bekend als een politicus die bruggen kan slaan, maar dat lijkt Yeşilgöz niet te raken. De VVD-leider blijft bij haar standpunt: ze wil een stabiel, zakelijk bestuur dat de rechtse kiezer vertegenwoordigt, zonder compromissen met de linkse hoek.

Een rekensom die maar niet klopt

Het blijft het grote probleem van deze formatie: de cijfers. Een coalitie van VVD, D66, CDA en JA21 blijft steken op 75 zetels.

Zonder extra partner is een meerderheidskabinet dus onhaalbaar. Yeşilgöz erkent dat, maar zegt dat stabiliteit niet alleen afhangt van zetels. “Stabiliteit is geen optelsom,” verklaarde ze. Volgens haar is het belangrijker dat partijen elkaar inhoudelijk begrijpen en niet bij elke maatregel ruzie maken.

Toch betekent dat dat Nederland mogelijk afstevent op een minderheidskabinet. Dat zou betekenen dat het kabinet per onderwerp steun moet zoeken in de Tweede Kamer – een constructie die veel overleg en flexibiliteit vraagt, en vaak zorgt voor onrust en onzekerheid.

Klaver houdt de deur op een kier

Jesse Klaver reageerde opvallend mild na zijn gesprek met verkenner Koolmees. Volgens hem wil GroenLinks-PvdA bijdragen aan Nederland, “of dat nu vanuit de coalitie is of vanuit de oppositie”.

Daarmee houdt hij de deur naar samenwerking weliswaar op een kier, maar zonder duidelijke toezeggingen.

Op de harde toon van Yeşilgöz ging hij niet direct in. “Ze werpt blokkade na blokkade op,” zei hij, “terwijl wij juist vooruit willen.”

Die uitspraak laat zien hoe groot het contrast tussen beide partijen is: Yeşilgöz hamert op principes, terwijl Klaver inzet op samenwerking en dialoog.

De sleutelrol van D66 en CDA

Tussen die twee uitersten staan D66 en het CDA. Rob Jetten lijkt de beoogde premier van een mogelijk centrumkabinet, maar zijn partij moet dan wel compromissen sluiten.

D66 wil garanties op klimaat, onderwijs en gelijkheid, terwijl Yeşilgöz juist meer nadruk legt op migratie, veiligheid en financiële discipline.

Het CDA kan de doorslag geven. De partij staat bekend als bruggenbouwer en kan zorgen voor balans tussen bestuurlijke degelijkheid en behoudende accenten. Ook JA21, dat stevig inzet op veiligheid en migratie, wil meedoen – maar alleen als ze echte invloed krijgen en niet als bijrolspeler aan tafel zitten.

Flashback naar 2017: dezelfde breuklijnen

De huidige situatie doet sterk denken aan 2017. Toen zat Jesse Klaver ook al eens met VVD en D66 aan tafel. Die gesprekken liepen stuk op het asielbeleid – hetzelfde onderwerp dat nu opnieuw voor spanning zorgt. De kloof tussen idealisme en uitvoerbaarheid blijkt hardnekkig.

Toch is er één belangrijk verschil: de druk is nu veel groter. De samenleving wil stabiliteit, en het bedrijfsleven dringt aan op duidelijkheid. Na maanden van politieke stilstand groeit de roep om eindelijk een kabinet dat kan besturen in plaats van eindeloos onderhandelen.

Yeşilgöz en haar eerdere draai

Het is niet de eerste keer dat Yeşilgöz een harde lijn trekt. Tijdens de vorige formatie weigerde ze aanvankelijk verantwoordelijkheid te nemen, maar later draaide ze bij. Ze besloot toen tóch mee te doen, uit plichtsbesef en om Nederland vooruit te helpen.

Die draai leidde uiteindelijk tot het kabinet-Schoof. Dat precedent wekt de vraag of ze ook nu weer zal bewegen als de druk toeneemt. Voorlopig houdt ze echter voet bij stuk: geen samenwerking met GroenLinks-PvdA.

De taak voor verkenner Koolmees

Verkenner Wouter Koolmees heeft de ondankbare taak om de puzzel opnieuw te leggen. Zijn opdracht is om te kijken welke combinaties zowel inhoudelijk als cijfermatig haalbaar zijn. Wordt het een meerderheid, een minderheid of een gedoogvariant?

En hoe zwaar wegen persoonlijke verhoudingen tussen de partijleiders in vergelijking met hun beleidsverschillen?

Zijn tussenrapport, dat binnenkort wordt verwacht, moet duidelijk maken of er nog leven zit in de centrumrechtse variant of dat Nederland opnieuw richting een brede coalitie moet kijken.

Het politieke spel in de media

Het formatieproces speelt zich al lang niet meer alleen af in vergaderkamers. Ook op televisie en sociale media gaat het debat verder.

Opvallend was dat Johan Derksen onlangs in Vandaag Inside zijn excuses aanbood aan Yeşilgöz, nadat hij haar eerder fel had bekritiseerd.

Het moment illustreert hoe politiek tegenwoordig niet alleen draait om inhoud, maar ook om beeldvorming en publieke opinie.

Politici weten dat één televisiefragment meer invloed kan hebben dan urenlange vergaderingen. Yeşilgöz lijkt dat goed te begrijpen en kiest bewust voor een duidelijke, consequente boodschap aan haar achterban: ze blijft trouw aan wat ze beloofd heeft.

Beslissende weken voor de formatie

De komende weken worden bepalend voor de toekomst van de Nederlandse politiek. Yeşilgöz wil een herkenbaar centrumrechts beleid, Klaver blijft geloven in samenwerking, en Jetten probeert de twee werelden te verbinden.

Ondertussen neemt de druk toe – niet alleen vanuit Den Haag, maar ook vanuit de samenleving, die snakt naar duidelijkheid.

Of Nederland straks een minderheidskabinet krijgt of toch kiest voor een bredere samenwerking, is nog onduidelijk. Eén ding is zeker: de tijd van afwachten is voorbij. Het land wil bestuur, en de kiezer kijkt mee of beloften worden waargemaakt.

De komende dagen zal blijken of Yeşilgöz haar blokkade echt blijft handhaven – of dat ze, net als eerder, toch kiest voor pragmatisme. Hoe dan ook: het politieke schaakspel in Den Haag is nog lang niet uitgespeeld.