In de nasleep van een fragiele wapenstilstand in Gaza zijn er verontrustende signalen dat Hamas zijn greep op het gebied probeert te verstevigen — met harde middelen. Kort na de beëindiging van de directe gevechten begonnen Hamas-georienteerde autoriteiten in verschillende delen van Gaza met openbare executies van mensen die zij beschouwen als “collaborateurs” of verraders. Tegelijk zijn er intense straatgevechten uitgebroken tussen Hamas en krachtige clans die zich verzetten tegen zijn gezag. De situatie doet steeds meer denken aan een interne machtsstrijd, waar de bewoners van Gaza de dupe van zijn.

Executies als intimiderend signaal

In het straatbeeld van Gaza circuleren video’s van mannen, geblinddoekt en geknield, die door schutters van Hamas ter plaatse worden geëxecuteerd. Volgens verklaringen van de autoriteiten zouden deze personen samenwerken met Israël of rebelleren tegen Hamas’ gezag. De executies vinden plaats op openbare plekken, vaak binnen zicht van omstanders, en dragen duidelijk een afschrikwekkend karakter.

Het is opvallend dat deze maatregelen vrijwel onmiddellijk volgen op het tot stand komen van de wapenstilstand — alsof Hamas drukt wil uitoefenen om elke vorm van oppositie te ontmoedigen. Voor veel inwoners van Gaza is het teken dat angst opnieuw instrument wordt om controle te vestigen.

Fragmentering en rivaliteit binnen Gaza

De executies en repressie vallen samen met hevige gevechten tussen Hamas en gewapende rivaliserende groepen, met name clans die historisch macht hebben gehad in bepaalde districten. De Doghmush-clan is een van de bekendste tegenstanders: hun grondgebied ligt in Gaza-stad en ze worden al lange tijd gezien als een belangrijke machtsfactor. In recente confrontaties zijn tientallen doden gevallen tijdens straatgevechten tussen Hamas-militairen en clanstrijders, met beschuldigingen van onderlinge aanslagen en wapendiefstal.

In andere gebieden ontstonden conflicten met kleinere gewapende groepen die weigeren ondergeschikt te zijn aan de Hamas-leiding. Deze groepen worden ervan beschuldigd dat ze banden onderhouden met Israël of betrokken zijn bij wapentransporten en inlichtingenuitwisseling. Hamas ziet in hen een bedreiging voor zijn monopolie op geweld en gezag in Gaza.

Wat is er aan de hand?

De situatie kan gezien worden als een klassiek machtsvacuum dat ontstaat wanneer een externe vijand zich tijdelijk terugtrekt (zoals het Israëlische leger) of minder actief is. Hamas lijkt vastbesloten om dat vacuum op te vullen door snel zijn aanwezigheid opnieuw te vestigen — niet door dialoog of politieke methoden, maar door geweld en intimidatie. De executies zijn daarbij symbolisch: een harde waarschuwing aan iedereen die opstand wil plegen of weg wil uit de controle van de beweging.

Critici waarschuwen dat dit soort handelen het weinige vertrouwen dat de bevolking in het openbaar bestuur nog had, verder kan ondermijnen. Waar Hamas zichzelf voorheen presenteerde als “verzets­leger” en ordehandhaver tegen Israël, raakt het nu verwikkeld in interne conflicten die lijken op burgeroorlog. Voor de gewone burgers betekent dit: minder bewegingsvrijheid, meer wantrouwen, en het risico dat op elk moment iemand als “verrader” wordt bestempeld.

Gevolgen voor de bevolking

Voor de inwoners van Gaza is de schrijnende realiteit dat veiligheid nauwelijks te garanderen is als men ook onderdrukking van binnenuit moet vrezen. Mensen die weigerden openlijk partij te kiezen, zien zich plotseling geconfronteerd met beschuldigingen en arrestaties zonder transparant proces. Velen durven niet eens naar buiten te gaan uit angst voor willekeurige arrestatie.

Sommigen spreken van een “terugkeer naar de dictatuur” die hen cognitief en emotioneel gevangen houdt: zelfs nadat het geweld stopt, blijft de spanning en de angst hangen. De wederopbouw van hun leven wordt bemoeilijkt door het wantrouwen jegens instellingen, en veel inwoners voelen zich verscheurd tussen hoop op stabiliteit en angst voor verdere represailles.

Een cruciaal moment

Gaza bevindt zich op een kruispunt. De komende dagen zullen bepalen of Hamas erin slaagt zijn greep te herstellen door angst, of dat de oppositie zich zal versterken. Internationale actoren en hulporganisaties waarschuwen dat een escalatie van interne conflicten de humanitaire situatie alleen maar zal verergeren. Voor nu blijft de bevolking gevangen tussen twee vuren: het geweld van buiten én het geweld van binnen.

Als je wil, kan ik dit artikel aanvullen met kaartmateriaal, getuigenissen of interviews om het nóg beter te illustreren. Laat maar weten!