Belgen bezitten 1.300 miljard euro — maar achter dat record schuilt een ongemakkelijke waarheid

Het financiële vermogen van Belgische huishoudens heeft een ongezien hoogtepunt bereikt: bijna 1.300 miljard euro. Dat blijkt uit recente cijfers van de Nationale Bank van België. Ondanks deze indrukwekkende groei van de collectieve rijkdom, wijzen economen en experts op een aantal minder zichtbare, maar cruciale realiteiten die achter dit record verscholen liggen.

Een record om trots op te zijn?

In eerste instantie lijkt het goed nieuws. Het gaat om het totaal van geld op spaarrekeningen, beleggingen in aandelen, obligaties en andere financiële instrumenten — dus zonder de waarde van vastgoed of andere onroerende goederen. De Belgen staan al langer bekend als spaarders, en in tijden van onzekerheid is die financiële buffer vaak een zegen gebleken.

De 1.300 miljard euro betekent dat het gemiddeld financieel vermogen per Belg rond de 112.000 euro ligt — al is dit cijfer natuurlijk vertekend door een handvol zeer vermogende gezinnen.

Ongelijkheid groeit

Want hier wringt het schoentje: de spreiding van dat vermogen is extreem ongelijk. Volgens cijfers van de Europese Centrale Bank bezit de rijkste 10% van de Belgen bijna de helft van het totale financiële vermogen. De armste 50% beschikt over amper 6% van die 1.300 miljard euro.

Hoewel het totaalvermogen stijgt, zien veel huishoudens in de praktijk hun koopkracht achteruitgaan. De inflatie, stijgende energieprijzen en duurdere leningen door hogere rentes maken dat het opgebouwde vermogen voor veel mensen eerder theoretisch dan tastbaar is.

“Het cijfer klinkt indrukwekkend, maar het is niet representatief voor de realiteit van de modale Belg,” zegt econoom Koen De Leus. “Voor veel gezinnen is sparen onmogelijk geworden.”

Minder sparen, meer beleggen

Wat ook opvalt, is dat steeds meer Belgen kiezen voor risicovollere beleggingen in plaats van klassieke spaarboekjes. Door de lage of negatieve rente in de voorbije jaren heeft een groter deel van de bevolking zich op de beurs gewaagd. Hierdoor is het financiële vermogen ook sterk afhankelijk geworden van de beursfluctuaties.

Hoewel dit voor sommigen mooie winsten oplevert, verhoogt het ook de kwetsbaarheid. Een beurscrash of economische recessie zou in één klap miljarden aan papierwinst kunnen doen verdwijnen.

Een kwetsbaar evenwicht

Een ander punt van zorg is de afhankelijkheid van externe factoren. Veel van het Belgische financiële vermogen zit in buitenlandse aandelen en fondsen. Spanningen op wereldmarkten, geopolitieke onzekerheden of renteverhogingen door centrale banken kunnen directe gevolgen hebben voor de waarde van het Belgische vermogen.

Daarnaast is het merendeel van het financiële vermogen geconcentreerd bij oudere bevolkingsgroepen, die door hun pensioen en opgebouwde reserves meer kunnen sparen. Jongeren en starters op de arbeidsmarkt hebben daarentegen vaak schulden, studiekosten of hoge woonlasten, en kunnen moeilijk meeprofiteren van deze “vermogensgroei”.

Wat betekent dit voor de toekomst?

Hoewel het recordbedrag op papier een gezonde economische situatie lijkt te weerspiegelen, wijst alles erop dat het onderliggende systeem kwetsbaar en ongelijk is. Zonder structurele maatregelen rond vermogensherverdeling, sociale bescherming en financiële educatie zou dit record een façade kunnen blijken.

Het blijft dus de vraag of deze 1.300 miljard euro echt een teken is van collectieve welvaart, of eerder een signaal van groeiende ongelijkheid. Zoals een analist het samenvatte:

“Een record is pas echt goed nieuws als iedereen er iets van voelt. En dat is vandaag zeker niet het geval.”