Wie dit jaar de kerststal bezoekt op de iconische Grote Markt in Brussel, komt niet langer terecht in een decor van klassieke gipsen beelden in een houten stalletje. De stad heeft gekozen voor een totaal nieuw concept: een moderne, minimalistische kerststal gemaakt uit gerecycleerd textiel. Opvallend detail: geen van de figuren heeft nog een gezicht. Een artistieke keuze die meteen voor debat zorgt.

Brussel zet bewust een grote stap weg van traditie en introduceert een “inclusieve” interpretatie van het kerstverhaal—en dat roept uiteenlopende reacties op.

Waarom de oude kerststal werd vervangen

De oude kerststal had zijn beste tijd gehad. Na jaren van trouwe dienst bleek de constructie niet langer stevig genoeg, moeilijk te vervoeren en gevoelig voor beschadiging. De stad besloot daarom dat het tijd was voor vernieuwing. Niet zomaar een opknapbeurt, maar een volledige herinterpretatie.

Woensdag werd de nieuwe kerststal onthuld, vlak naast de gigantische kerstboom die elk jaar duizenden bezoekers trekt. De nieuwe installatie draagt de naam Étoffes de la Nativité – letterlijk Stoffen van de Geboorte.

Bij de ontwikkeling werden niet alleen kunstenaars betrokken, maar ook de kerkelijke autoriteiten van de Sint-Michiels- en Sint-Goedelekathedraal, die hun zegen gaven voor het project. Daarmee wil Brussel duidelijk maken dat het vernieuwde concept niet bedoeld is als breuk met de christelijke traditie, maar als een eigentijdse vertaling ervan.

Een kunstwerk vol linnen, satijn en fluweel

De kerststal is het werk van de Brusselse kunstenares Victoria-Maria, uitgevoerd in samenwerking met Atelier By Souveraine uit Vorst. In plaats van traditionele materialen koos zij voor linnen, satijn en fluweel uit restpartijen en oude stocks. Het past binnen een groeiende trend om kunst en cultuur duurzamer te maken.

Alle hoofdfiguren zijn aanwezig: Maria, Jozef, het kindje Jezus én de Drie Koningen. Alleen lijken zij in niets meer op de beelden die men al decennia kent. De figuren zijn levensgroot en gehuld in rijkvallende stoffen, maar zonder gezichtsuitdrukking of herkenbare gelaatstrekken.

Het ontbreken van gezichten: een bewuste ‘inclusieve’ keuze

Wat meteen opvalt: alle figuren zijn volledig gezichtsloos. Geen ogen, neus of mond, maar eerder een gepixeld, patchworkachtig vlak in beige en bruine tinten. Volgens de organisatie is dit geen willekeurige stijlkeuze, maar een “inclusieve” symboliek.

Het gaat om een mix van alle mogelijke huidskleuren, met als doel dat iedereen zich kan herkennen in de kerstfiguren. De woordvoerder vertelt aan La Libre dat de kerststal zo een universeler verhaal vertelt—een boodschap die voorbijgaat aan afkomst, uiterlijk of nationaliteit.

Maar die keuze zorgt meteen voor discussie. Sommige bezoekers zien het als een artistieke update die past bij deze tijd. Anderen vinden dat een kerststal zonder gezichten zijn ziel verliest. Voorstanders prijzen de creativiteit; critici spreken van “onnodige modernisering” of zelfs “culturele afvlakking”.

Een transparant paviljoen als verwijzing naar de Koninklijke Serres

Ook de setting rondom de kerststal is vernieuwd. In plaats van een houten schuur staat het tafereel in een transparante kunststof constructie, een duidelijke knipoog naar de Koninklijke Serres van Laken.

Het geheel oogt licht en modern. Bij slecht weer of in de avond worden gordijnen gesloten, waardoor de installatie sfeervol verlicht wordt. Het ontwerp speelt slim in op het contrast tussen de historische Grote Markt en hedendaagse kunst.

Duurzaamheid en continuïteit als langetermijnvisie

Brussel heeft gekozen voor een contract van vijf jaar. Deze kerststal blijft dus niet één seizoen staan; het is een nieuwe traditie die de komende jaren zal voortleven. Het idee is dat het concept niet elk jaar opnieuw hoeft te worden opgebouwd of vervangen, maar duurzaam wordt gebruikt.

De stad benadrukt dat het project zowel ecologisch verantwoord is als artistiek vernieuwend. De materialen zijn hergebruikt, het ontwerp is bestand tegen weersomstandigheden en de installatie is modulair op te bouwen.

Gemengde reacties van inwoners en bezoekers

Het is nog maar de vraag of de Brusselaar de gezichtsloze heiligen in het hart zal sluiten. De eerste reacties lopen sterk uiteen:

• Sommigen noemen het “mooi, zacht en modern”.

• Anderen missen de herkenbare emotie en warmte van traditionele beelden.

• Er is ook kritiek op de term “inclusief”, omdat bezoekers vinden dat tradities daarmee onnodig worden aangepast.

Toch trekt de kerststal veel bekijks. Toeristen maken massaal foto’s, niet alleen omdat het anders is, maar ook omdat het goed past in de trend van moderne eindejaarsinstallaties die bedoeld zijn om op sociale media te verschijnen.

Traditie versus vernieuwing: een terugkerende discussie

Brussel is niet de eerste stad die kiest voor een hedendaagse interpretatie van kerstdecoratie. In heel Europa is er een trend zichtbaar waarbij steden zoeken naar een nieuwe balans tussen traditie, inclusiviteit en duurzaamheid.

Maar kerststallen raken aan iets gevoeligs: nostalgie, religie en culturele identiteit. Daardoor leidt elke verandering tot debat — of het nu gaat om nieuwe materialen, moderne verlichting of abstracte kunstvormen.

In Brussel komt daar nog iets bij: de stad wil zich profileren als open, divers en vooruitstrevend, maar merkt dat inwoners soms verlangen naar herkenbare symbolen uit hun verleden. Het maakt de keuze voor deze kerststal een politiek én cultureel signaal.

Wat zegt dit over Brussel anno nu?

De gezichtsloze kerststal is meer dan een kunstproject; het is een weerspiegeling van hoe Brussel zich wil positioneren. Een moderne wereldstad die tradities herinterpreteert, duurzame keuzes maakt en ruimte geeft aan hedendaagse kunst.

Maar ook een stad die geconfronteerd wordt met de vraag: hoeveel vernieuwing kan een traditie verdragen?

Het antwoord daarop wordt de komende weken zichtbaar, wanneer bezoekers massaal naar de Grote Markt trekken.

Conclusie: een kerststal die bijblijft, maar ook schuurt

Met de nieuwe inclusieve kerststal zet Brussel een gedurfde stap. Geen traditionele beelden, maar een kunstzinnige installatie met een duidelijke boodschap. Of die boodschap aanslaat, blijft spannend. Voor de ene bezoeker is het een prachtige modernisering; voor de andere voelt het als een breuk met een gekoesterde traditie.

Wat vaststaat: de kerststal is een gespreksonderwerp geworden — misschien wel meer dan ooit. En dat was, volgens de makers, precies de bedoeling.