De beveiliging van schrijfster en televisiepersoonlijkheid Lale Gul wordt opgeheven, ondanks dat ze zelf aangeeft dat de dreiging tegenover haar nog steeds aanwezig is en volgens haar zelfs groter wordt.

Na een gesprek met de Nationaal Coördinator Terrorismebestrijding en Veiligheid (NCTV) kreeg ze te horen dat de bescherming niet langer noodzakelijk zou zijn.

Dat besluit valt haar zwaar. Gul reageert fel en stelt dat als haar iets overkomt, de verantwoordelijkheid volledig bij de autoriteiten ligt.

Besluit zorgt voor woede en onbegrip bij Gul

Het stopzetten van de beveiliging komt voor Gul onverwacht. Ze zegt het besluit niet te begrijpen en gaat officieel bezwaar maken.

Volgens haar onderschat de NCTV de ernst van de situatie en wordt er te makkelijk gedaan over wat zich dagelijks achter de schermen afspeelt.

Ze benadrukt dat haar online bedreigingen niet zomaar digitale scheldpartijen zijn, maar serieuze signalen die niet genegeerd mogen worden.

Volgens verklaringen zou de NCTV haar beveiliging vooral stopzetten omdat het merendeel van de bedreigingen via internet zou plaatsvinden. Daarom zouden ze niet als concrete risico’s worden gezien. Dat argument maakt Gul juist extra boos.

Ze vindt dat er een gevaarlijke onderschatting plaatsvindt van online radicalisering en dat bedreigingen op sociale media wel degelijk kunnen omslaan in echte daden.

Verwijzing naar eerdere arrestaties en concrete plannen

Wat de situatie nog gevoeliger maakt: eerder werd al duidelijk dat de dreiging niet alleen uit woorden bestaat. In augustus werden drie mensen aangehouden omdat ze volgens justitie concrete plannen hadden om haar iets aan te doen.

Deze arrestaties waren destijds voldoende aanleiding om haar beveiliging te verhogen. Dat diezelfde beveiliging nu wordt teruggeschroefd, voelt voor haar onlogisch.

Volgens mensen in haar omgeving is de dreiging nooit helemaal verdwenen. Sterker nog, Gul zelf zegt dat de situatie de laatste maanden alleen maar verslechterd is.

Ze stelt dat er sprake is van een toenemende vijandigheid en dat ze regelmatig nieuwe berichten ontvangt die over haar veiligheid gaan.

Felle kritiek op houding van autoriteiten

Gul spaarde de afgelopen tijd de kritiek op de overheid niet. Ze vindt de reacties van de instanties kil en afstandelijk.

Tijdens het gesprek over haar beveiliging zou ze naar eigen zeggen te maken hebben gehad met weinig empathie.

Ze verwijt de instanties dat Nederland niet leert van eerdere tragische gebeurtenissen. Namen als Peter R. de Vries, Pim Fortuyn en Theo van Gogh worden door haar genoemd als voorbeelden waaruit lessen getrokken hadden moeten worden.

Volgens haar wordt er te veel vertrouwd op statistieken en beleidsstukken, terwijl de menselijke kant – de daadwerkelijke angst en het risico – te weinig wordt meegenomen.

Ze benadrukt dat het voor opiniemakers, journalisten en activisten steeds moeilijker wordt om hun werk te doen zonder zich zorgen te hoeven maken over hun veiligheid.

Onveilige gevoelens op het Media Park

Sinds september is Gul verbonden aan RTL Tonight als duider. De uitzendingen worden opgenomen op het Media Park in Hilversum, een plek waar eerder meerdere incidenten plaatsvonden.

Ze zegt zich daar niet langer vrij te voelen om zonder begeleiding rond te lopen. Vooral de routes naar de studio’s, parkeergarages en omliggende paden zouden voor haar onveilig aanvoelen.

RTL laat weten niets te willen zeggen over eventuele beveiligingsmaatregelen rond haar aanwezigheid. Dat stilzwijgen is gebruikelijk rondom veiligheidszaken, maar zorgt tegelijk voor extra speculatie.

Gul geeft zelf aan dat ze momenteel niet zomaar alleen naar buiten wil op het terrein.

Vragen aan Talpa blijven vooralsnog onbeantwoord

Naast haar werk bij RTL is Gul ook te zien in het SBS6-programma Nieuws van de dag. Talpa, het mediabedrijf achter de zender, geeft vooralsnog geen commentaar op vragen over haar veiligheid of welke stappen worden overwogen om haar te beschermen.

Zowel bij RTL als Talpa heerst duidelijk terughoudendheid om iets naar buiten te brengen. Dat is begrijpelijk, maar het vergroot ook de onzekerheid over hoe veilig opiniemakers in Nederland nog zijn.

Breder debat: hoe beschermt Nederland zijn opiniemakers?

Het stopzetten van Lale Guls beveiliging raakt aan een bredere discussie. Hoe gaat Nederland om met mensen die openlijk hun mening geven en daardoor doelwit worden van bedreigingen?

Het land heeft een pijnlijke geschiedenis van aanslagen op publieke figuren. Hierdoor klinkt de oproep om extra voorzichtig te zijn steeds luider.

Hoewel dreigingen via sociale media soms worden weggezet als ‘niet fysiek’, bleek in de praktijk vaker dat online radicalisering kan leiden tot echte geweldsincidenten.

Experts geven aan dat bedreigers online precies dezelfde motivatie kunnen hebben als mensen die offline opereren. Dat maakt het des te opvallender dat het argument van de NCTV vooral draait om het digitale karakter van de bedreigingen.

Online dreiging kan realiteit worden

In de afgelopen jaren is in Nederland meermaals gebleken dat digitale dreiging kan omslaan in fysieke daden.

Personen die actief zijn in het publiek debat – schrijvers, journalisten, programmamakers, activisten – geven vaak aan dat de grens tussen online en offline steeds dunner wordt. De angst dat woorden daden worden, is niet ongegrond.

Daar komt bij dat bekende gezichten nog makkelijker vindbaar zijn. Locaties van studio’s, evenementen, radio-optredens en publieke bijeenkomsten liggen vaak openbaar.

Dat maakt beveiliging geen overbodige luxe, zeker niet als iemand regelmatig in het nieuws komt en uitgesproken standpunten heeft.

Discussie over verantwoordelijkheid van overheid

Het besluit van de NCTV zorgt voor veel discussie op sociale media. Mensen vragen zich af of de overheid niet te makkelijk denkt over de dreiging aan het adres van bekende Nederlanders die zich uitspreken.

Anderen vrezen dat het stopzetten van bescherming een risico vormt voor de vrijheid van meningsuiting.

Als opiniemakers zich onveilig voelen en daardoor gaan zwijgen, raakt dat de kern van het publieke debat. De vraag die nu centraal staat: wie draagt de verantwoordelijkheid als er iets misgaat? En moet er niet meer worden gedaan om mensen in een kwetsbare positie te beschermen?

Hoe veilig zijn publieke figuren nog in Nederland?

De zaak rond Lale Gul laat opnieuw zien dat de veiligheid van publieke figuren in Nederland onder druk staat.

De balans tussen vrijheid van meningsuiting, persoonlijke veiligheid en overheidsbeleid blijft een lastige. Wat wel duidelijk is: dit onderwerp zal de komende tijd nog veel discussie opleveren.

Wat denk jij? Is de dreiging reëel en had de beveiliging moeten blijven? Of is het besluit van de NCTV begrijpelijk en gebaseerd op goede afwegingen? Praat mee op onze Facebookpagina en deel je mening.