🇳🇱 Nederland zegt ‘nee’ tegen asielzoekers op de arbeidsmarkt? De waarheid achter het nieuwe beleid

Vanaf juni 2026 mogen asielzoekers uit zogenoemde ‘veilige landen van herkomst’ waarschijnlijk niet meer werken in Nederland. Dat schrijft De Telegraaf op basis van plannen van demissionair minister Mariëlle Paul (Sociale Zaken). De maatregel maakt deel uit van de uitvoering van het nieuwe Europese Migratiepact, dat alle EU-lidstaten verplicht hun asiel- en opvangbeleid aan te scherpen.

Wat verandert er precies?

Tot nu toe mochten asielzoekers in Nederland na een wachttijd van zes maanden aan het werk, mits hun procedure nog liep. Voor veel gemeenten en werkgevers was dat een uitkomst: asielzoekers konden werkervaring opdoen en een deel van hun eigen kosten betalen. Maar dat gaat dus veranderen.

Volgens het ministerie wil Nederland het recht op arbeid beperken voor asielzoekers die waarschijnlijk geen kans maken op een verblijfsvergunning. Het gaat om mensen uit landen die door Nederland en de EU als ‘veilig’ worden beschouwd, zoals Marokko, Algerije, Tunesië, Georgië of Servië. Voor hen wordt de asielprocedure versneld afgehandeld — en in de toekomst wordt ook de toegang tot de arbeidsmarkt volledig geblokkeerd.

Waarom deze maatregel?

Volgens de minister is het doel om “misbruik van het asielsysteem tegen te gaan”. Uit cijfers van de IND blijkt dat een groot deel van de aanvragen van mensen uit veilige landen wordt afgewezen. Toch blijven velen maandenlang in Nederland, waar ze onder de huidige regels tijdelijk mogen werken. Gemeenten klagen dat dit het systeem onnodig belast, terwijl werkgevers waarschuwen voor misverstanden: sommige asielzoekers verliezen plots hun baan zodra hun land als ‘veilig’ wordt bestempeld.

Het kabinet verwacht dat het verbod op werk de instroom van kansarme asielzoekers zal ontmoedigen. Tegenstanders noemen dat echter symboolpolitiek. “Werken geeft mensen juist structuur, eigenwaarde en perspectief,” zegt een woordvoerder van VluchtelingenWerk Nederland. “Door hen dat te ontzeggen, creëer je meer frustratie en afhankelijkheid.”

Europese context

De maatregel vloeit voort uit het nieuwe Europese Asiel- en Migratiepact, dat in 2024 na jarenlange onderhandelingen is aangenomen. Lidstaten krijgen tot 12 juni 2026 de tijd om de richtlijnen om te zetten in nationale wetgeving. Een belangrijk onderdeel van dat pact is dat asielzoekers in grensprocedures of uit veilige landen niet automatisch dezelfde rechten krijgen als andere asielzoekers, inclusief het recht om te werken.

Nederland loopt hiermee vooruit op de Europese lijn. Andere landen, zoals Duitsland en België, hebben vergelijkbare voorstellen in voorbereiding, maar wachten nog met uitvoering tot de EU-deadline.

Kritiek en zorgen

Vakbonden en hulporganisaties vrezen dat het verbod averechts zal werken. “Asielzoekers die niet mogen werken, blijven volledig afhankelijk van opvang en uitkeringen,” zegt FNV-bestuurder Judith Westhuis. “Dat kost de overheid uiteindelijk méér geld, terwijl deze mensen juist graag willen bijdragen.”

Ook werkgeversorganisaties uit sectoren met personeelstekorten — zoals landbouw, logistiek en horeca — noemen het besluit “onbegrijpelijk”. Zij benadrukken dat tijdelijke arbeid door asielzoekers de druk op de arbeidsmarkt iets verlichtte.

Wat nu?

Het wetsvoorstel dat deze wijziging moet doorvoeren, wordt momenteel voorbereid door het ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid. Daarna moet het nog worden goedgekeurd door de Tweede en Eerste Kamer.

Tot die tijd blijft de huidige regeling gelden: asielzoekers mogen na zes maanden werken, maximaal 24 weken per jaar, zolang hun procedure loopt. Maar als het aan Den Haag ligt, is dat recht in 2026 voor een groot deel van hen verleden tijd.