De Slowaakse man die in mei 2024 de premier van Slowakije, Robert Fico, neerschoot, is dinsdag veroordeeld tot een gevangenisstraf van 21 jaar. De rechtbank in de stad Banská Bystrica acht de 72-jarige Juraj Cintula schuldig aan terrorisme en poging tot moord met een politiek motief. Met dit vonnis komt een einde aan een proces dat sinds juli 2025 nationaal en internationaal de aandacht trok.

De Aanslag

De aanslag vond plaats op 15 mei 2024 in de Slowaakse stad Handlová, waar premier Fico een bijeenkomst met burgers bijwoonde. Cintula, die zich onder het publiek bevond, schoot op iets meer dan een meter afstand vijf keer op de premier. Fico werd vier keer geraakt — in de buik, heup, hand en voet — en raakte zwaargewond. De premier werd onmiddellijk met spoed geopereerd en bracht weken in het ziekenhuis door. Pas in juli dat jaar verscheen hij weer voor het eerst in het openbaar, zichtbaar verzwakt maar politiek onverminderd actief.

Motief en Proces

Tijdens het proces verklaarde Juraj Cintula dat hij Fico niet wilde doden, maar hem wilde verwonden om hem te dwingen zijn beleid te stoppen. Volgens Cintula zou de premier met zijn standpunten en maatregelen de Slowaakse vrijheid, cultuur en democratie in gevaar brengen. De rechtbank verwierp deze verdediging echter, en stelde vast dat de daad duidelijk als terroristisch moest worden aangemerkt: een gewelddadige aanval met als doel politieke verandering te forceren.

De rechter benadrukte dat er geen ruimte kan zijn voor geweld tegen democratisch verkozen leiders, ongeacht politieke onenigheid. Volgens de rechtbank handelde Cintula doelbewust, voorbereid en met volle overtuiging. De celstraf van 21 jaar weerspiegelt de ernst van de feiten en moet een duidelijk signaal afgeven dat politiek geweld onaanvaardbaar is.

Politieke Achtergrond

Robert Fico, leider van de populistische partij Smer, keerde in 2023 terug aan de macht in Slowakije. Sindsdien ligt hij onder vuur, zowel binnenlands als internationaal, vanwege zijn pro-Russische uitspraken en beleid. Hij stelde onder meer dat Slowakije zou stoppen met het leveren van wapens aan Oekraïne en gaf in interviews aan dat Oekraïne in zijn ogen medeverantwoordelijk is voor het conflict met Rusland.

Fico’s koers, die haaks staat op het standpunt van veel EU-landen, heeft tot polarisatie geleid binnen de Slowaakse samenleving. Tegenstanders vrezen voor de democratische rechtsstaat, terwijl aanhangers hem zien als een verdediger van nationale soevereiniteit.

Vervolg

Juraj Cintula heeft nog de mogelijkheid om in beroep te gaan bij het hooggerechtshof. Zijn advocaat gaf dinsdag aan dat dit serieus wordt overwogen. In de tussentijd blijft de zaak symbool staan voor de toenemende politieke spanningen in Europa en de risico’s van radicalisering, zelfs onder oudere burgers.

De regering van Slowakije heeft na de aanslag op Fico de beveiliging van politici verscherpt. Premier Fico zelf blijft aan, maar heeft toegegeven dat de aanslag diepe persoonlijke en politieke sporen heeft nagelaten.

Met dit vonnis lijkt gerechtigheid te zijn gedaan, maar de littekens van deze aanval op de democratie zullen nog lang voelbaar zijn in Slowakije.