REKENHOF SCHOKT VLAANDEREN: BURGERS BETAALDEN MILJARDEN VOOR HERNIEUWBARE ENERGIE — MAAR WAT KREEGEN ZE ERVOOR TERUG?

Tussen 2014 en 2023 vloeiden er in Vlaanderen bijna 13 miljard euro aan subsidies naar hernieuwbare energie. Maar achter dat indrukwekkende bedrag schuilt een ongemakkelijke waarheid: de Vlaamse belastingbetaler financierde het grotendeels zelf — via zijn elektriciteitsfactuur. Slechts 1,8 miljard euro kwam rechtstreeks uit de Vlaamse begroting, zo onthult een nieuw, vlijmscherp rapport van het Rekenhof.

Het rapport legt genadeloos bloot hoe de Vlaamse steun voor hernieuwbare energie in werkelijkheid functioneerde. Van die 13 miljard ging bijna 11 miljard naar groene stroom, met name via het inmiddels beruchte systeem van groenestroomcertificaten. Volgens het Rekenhof was dat systeem “niet kostenefficiënt” en leidde het tot oversubsidiëring van bepaalde energiebronnen, vooral zonnepanelen.

“We hebben jarenlang te veel betaald voor te weinig resultaat,” klinkt het scherp uit de oppositie.

De vergeten warmte

Nog opvallender: terwijl de steun voor elektriciteit overvloedig was, kreeg groene warmte amper aandacht — terwijl die meer dan de helft van het Vlaamse energieverbruik vertegenwoordigt. “Het potentieel voor groene warmte is gigantisch,” stelt het rapport, “maar de steun bleef relatief beperkt.”

Met andere woorden: Vlaanderen pompte miljarden in zonnepanelen, maar vergat de helft van zijn energieverbruik — de warmte — te verduurzamen.

De rekening komt bij de burger terecht

Volgens het Rekenhof is slechts 1,8 miljard euro uit de Vlaamse begroting betaald. De overige ruim 11 miljard werd doorgerekend aan de elektriciteitsverbruiker — met andere woorden: de gewone Vlaming. Elke energierekening bevatte stilletjes een bijdrage aan het steunbeleid.

“Gewone burgers betalen de prijs voor dit zwak Vlaams energiebeleid,” klaagt Groen-parlementslid Aimen Horch.
“Mensen doen hun best om te besparen, maar de rechtse regering saboteert ondertussen het beleid. Ze maakt het bijna onmogelijk om nieuwe windmolens te bouwen en schroeft de ambities voor windenergie op zee terug.”

Groen wijst erop dat hernieuwbare energie op lange termijn goedkoper is en directe impact kan hebben op de energiefactuur, mits het beleid consistent en ambitieus is.

Politiek steekspel barst los

Maar bij de N-VA klinkt een heel ander geluid. Vlaams parlementslid Andries Gryffroy noemt de Groen-kritiek “hypocriet”.

“Het rapport toont aan dat er 13 miljard euro is uitgegeven aan steun, en we halen de doelstellingen nog altijd niet. Groen wil nóg meer geld uitgeven en de kost doorschuiven naar de algemene middelen. Wij verzetten ons daar met klem tegen,” aldus Gryffroy.

Volgens Gryffroy bewijst het rapport dat de steun “gigantisch is voor een beperkte output”. Zijn conclusie is messcherp:

“Hernieuwbare energie is enkel interessant als ze kostenefficiënt is — zonder eindeloze subsidiëring.”

Een ongemakkelijke waarheid voor Vlaanderen

Het Rekenhof brengt de Vlaamse energierekening pijnlijk in beeld: een decennium van miljardensteun, met twijfelachtige resultaten. Vlaanderen haalt zijn Europese klimaatdoelen nog steeds niet, ondanks de enorme financiële inspanning.

Energie-experts wijzen erop dat Vlaanderen gevangen zit tussen twee realiteiten: aan de ene kant de nood aan klimaattransitie, aan de andere kant de druk om de facturen betaalbaar te houden. Het gevolg: een beleid dat te duur is voor te weinig rendement.

Wat nu?

De vraag blijft wat de Vlaamse regering met deze cijfers zal doen. Hervormen? Besparen? Of juist meer investeren in efficiëntere technologieën, zoals windenergie en groene warmte?

Eén ding is zeker: het Rekenhofrapport legt een bom onder het zelfvertrouwen van het Vlaamse energiebeleid. Tien jaar, 13 miljard euro, en een energietransitie die nog altijd hapert — het is een dure les over ambitie, efficiëntie, en wie uiteindelijk de rekening betaalt.

Of zoals één analist het verwoordde:
“De zon mag gratis schijnen, maar in Vlaanderen heeft ze de burger wél miljarden gekost.”