Chaos in Brussel: brand op IJzerplein escaleert tijdens nationale actiedag, vakbonden luiden protesttoon

Brussel, 13 oktober 2025 — Wat als een vreedzaam protest begon, is dinsdag geëscaleerd tot een brandhaard van spanningen en controverse. Een brand op het IJzerplein in Brussel, in de marge van de nationale actiedag, heeft de hoofdstad op scherp gezet. Terwijl de drie grote vakbonden — ACV, ABVV en ACLVB — voor massale opkomst hadden opgeroepen, raakten de protesten overschaduwd door vernielingen, hevige verkeerschaos en spanningen tussen demonstranten en politie.

De brand en het begin van de chaos

Rond de middag werd het alarmerende nieuws bekend: bij of voor een kantoor van ACLVB op het IJzerplein woedde een brand. Meerder brandhaarden ontstonden in de omgeving, wat leidde tot rookwolken die zich over het plein verspreidden en het zicht belemmerden. De exacte oorzaak is nog onduidelijk, maar sommigen vermoeden dat relschoppers de branden opzettelijk hebben aangestoken om onrust te zaaien.

Kort daarop viel het metroverkeer vrijwel stil, wat de mobiliteit in de stad verder al onder druk zette. (hln.be) Politie en hulpdiensten werden massaal ingezet, brandweerlieden probeerden de vlammen onder controle te brengen en agenten hielden toezicht op de situatie terwijl ze zich voorbereidden op mogelijke confrontaties. 

De nationale actiedag en de oproep tot protest

De brand ontstond in de context van een landelijke actie, georganiseerd door de drie grote vakbonden, tegen de maatregelen van de regering-De Wever. De vakbonden roepen al dagen op tot massale deelname, met demonstraties in tientallen steden. In Brussel zouden honderden, mogelijk duizenden, betogers samenkomen in het centrum. (nieuwsblad.be)

Men verwachtte dat de protestmarsen vanaf het Noordstation zouden vertrekken rond 10 uur, maar al vroeg in de ochtend waren de eerste spanningen voelbaar: wegen waren geblokkeerd en politie-eenheden werden verspreid door de stad. 

Verkeerschaos en hinder in de stad

De brand en de protesten leidden tot forse verkeersproblemen. Rond het IJzerplein ontstond (en ontstijgt) ernstige chaos. De Brusselse tunnels werden tijdelijk afgesloten na diverse brandjes, wat diepe opstoppingen veroorzaakte op de binnenring en toegangswegen tot het centrum. (demorgen.be)

Honderden wagens stonden stil in files, bussen en trams liepen vertraging op, en veel pendelaars raakten geïsoleerd. “Kies om het centrum te mijden,” raadden verkeersdiensten aan. (nieuwsblad.be)

Politie-optreden, arrestaties en confronterende momenten

De Brusselse politie bevestigde inmiddels dat er al verschillende arrestaties zijn verricht in verband met vernielingen in de stad. (hln.be) Agenten concentreerden zich rond kritieke punten zoals het IJzerplein en omliggende straten, en hebben delen van het gebied afgezet om veiligheid te garanderen. (hln.be)

Tegelijkertijd merkte de politie op dat de brandweer haar interventies had afgerond in het getroffen gebied. (hln.be) Of het daarbij is gebleven, of dat de situatie opnieuw kan oplaaien, blijft in het midden — de aanwezigheid van relschoppers kan de rust snel verstoren. 

Frustratie, verontwaardiging en verdeeld publiek

Onder de betogers heerst gemengde emotie: teleurstelling dat de protestboodschap niet ongehinderd kon verlopen, maar ook woede om de escalatie. “Wij willen gehoord worden,” zei een demonstrant. “Maar dit soort chaos doet onze zaak geen goed.”

Tegelijkertijd reageert een deel van het publiek kritisch op het optreden van sommige demonstranten die overgaan tot vandalisme. “Protesteren is een recht, maar brandjes stoken en plunderen is geen actie — dat is crimineel,” klonk het op sociale media.

De strategie van de vakbonden: duidelijke boodschap, gedisciplineerde koers

Ondanks de onrust hebben de vakbonden benadrukt dat hun actieprincipes gericht blijven op vreedzaam protest en dialoog. Ze veroordelen het geweld en benadrukken dat dit de kernboodschap ondermijnt. Ze blijven hun doelen uitdragen: tegen de nieuwste overheidsmaatregelen, voor sociale rechtvaardigheid en bescherming van werknemersrechten.

In eerdere verklaringen is gezegd dat de actiedag extra gewicht moest krijgen vanwege de “ingrijpende maatregelen” van de regering in thema’s als pensioenen, lonen en sociale zekerheid. Door de protesten te koppelen aan concrete verhalen van mensen in het land hopen ze druk uit te oefenen.

De brand als symbool en waarschuwingssignaal

De brand op het IJzerplein vervult inmiddels niet alleen een letterlijke rol — hij symboliseert ook het spanningsveld tussen protest en openbare orde. In een stad als Brussel, waar politieke actie vaak hand in hand gaat met radicale symboliek, toont het incident hoe snel de situatie kan escaleren.

Dat de brand uitgerekend plaatsvond vóór een vakbondskantoor voedt speculaties dat het doelgericht of provocerend was. Anderen waarschuwen voor ongefundeerde beschuldigingen: “We moeten de feiten afwachten,” zei een politiewoordvoerder.

Blik vooruit — wat staat ons te wachten?

Terwijl de dag vordert, moeten demonstranten, autoriteiten en burgers de balans bewaren tussen protestvrijheid en veiligheid. De brand, de chaos en de arrestaties maken deze nationale actiedag waarschijnlijk tot één van de meest beladen in recente jaren.

De politie zal haar inzet hoog houden, zeker in gevoelige zones zoals het centrum, het Noordstation en belangrijke verkeersaders. De brandweer blijft paraat om eventuele nieuwe brandhaarden te lijf te gaan.

Tegelijkertijd wordt van de vakbonden verwacht dat zij hun achterban aansporen tot kalmte en controle, zodat de boodschap niet verloren gaat door geweld of wanorde.

Voor Brussel zelf is de prins-bisschoppelijke hoofdstad in het oog van een storm: van manifestaties tot branden, van arrestaties tot verkeerschaos. De bewoners en bezoekers van de stad ervaren de impact van dit protest op de dagelijkse routine — een tastbaar voorbeeld van hoe maatschappelijke onvrede zich fysiek manifesteert in de publieke ruimte.

Of deze dag in de geschiedenis zal ingaan als moment van verandering, verharding of verzachting, hangt sterk af van de keuzes die straks gemaakt worden — door de demonstranten, door de politiek, en door de stad zelf. Eén ding is zeker: in Brussel brandt niet alleen vuur op het plein, maar ook het vuur van maatschappelijke onrust.