Vierdaagse werkweek wordt steeds gewoner in Nederland, dankzij de invloed van vrouwen. Minder werken, minder stress – maar wat gebeurt er met de economie?
De vierdaagse werkweek, is het nou de toekomst of totale onzin? Daarover gaat het steeds vaker in het maatschappelijke debat, schrijft Financial Times. Voorstanders zien er geen probleem in en denken dat dit het leven alleen maar makkelijker maakt, maar tegenstanders zien vooral beren op de weg. Econoom Bert Colijn van ING ziet dat de vierdaagse werkweek steeds gewoner aan het worden is. ‘Ik werk vijf dagen, en soms word ik daarom bekritiseerd.’
Voorstanders van de vierdaagse werkweek zijn van mening dat het zorgt voor minder burn-outs, meer gelijkheid tussen mannen en vrouwen, een verminderde werkloosheid en een verminderde CO2-uitstoot omdat er ook minder woon-werkverkeer is. Tegenstanders zeggen daarentegen dat het ten koste gaat van de economische productie, dat het het concurrentievermogen van bedrijf aantast, de openbare diensten overlast bezorgt en tot een verzwakt arbeidsethos leidt.
Meeste deeltijdwerkers
Nederland heeft binnen de OESO het hoogste percentage deeltijdwerkers. Eurostat meldt dat het gemiddeld aantal werkuren per week voor mensen tussen de 20 en 64 slechts 32,1 uur bedraagt, dat is het laagste aantal binnen de EU. Volgens Colijn komt het ook steeds vaker voor dat fulltime werknemers hun uren over vier dagen verdelen in plaats van vijf, schrijft Financial Times.
Luister ook Is de vierdaagse werkweek de toekomst of totale onzin?
Ten opzichte van andere westerse landen loopt Nederland dan ook voorop op het gebied van deeltijdwerk. Dat is ontstaan doordat het traditionele verdienmodel, waarin de man de kostwinner was, in de jaren tachtig, negentig en 2000 verschoof toen vrouwen deeltijd gingen werken. Dat leidde tot wat later een ‘anderhalfverdieners-model’ genoemd zou worden. Het Nederlandse belasting- en uitkeringsstelsel stimuleerde deze regeling. De afgelopen jaren wordt deeltijdwerk ook onder mannen steeds populairder, vooral wanneer de mannen in kwestie jonge kinderen hebben.
Kritiek
Toch klinkt er kritiek op het deeltijdmodel. Maar is dat terecht, vraagt Financial Times zich af in het stuk. Ondanks de kortere gemiddelde werktijd per persoon is Nederland nog altijd één van de rijkste economieën in de EU als het gaat om bbp per hoofd van de bevolking. Dat komt doordat er sprake is van een relatief hoge productiviteit per uur.
Lees ook Vakbond FNV vindt cao-stijging van 4,1 procent niet genoeg, ‘vooral een principekwestie’
Daarnaast is ook de werkloosheid in Nederland iets lager dan in andere westerse landen. Gegevens van de OESO tonen aan dat 82 procent van de Nederlandse beroepsbevolking in 2024 een baan had, tegenover 75 procent in het VK, 72 procent in de VS en 69 procent in Frankrijk. En zeker in vergelijking met landen als de VS hebben vrouwen in Nederland een hoge arbeidsparticipatie. Daarnaast gaan mensen in Nederland ook relatief laat met pensioen. Het lijkt er dus niet op dat het arbeidsethos wat dat betreft wordt aangetast door het deeltijdwerken.
Papa-dag
Het deeltijdwerken zorgt daarentegen ook niet voor meer gelijkheid tussen de seksen. Het is steeds gebruikelijker dat mannen een zogeheten ‘papa-dag’ hebben met de kinderen, maar toch is het percentage deeltijdwerkers onder vrouwen nog altijd veel groter. Dat hoeft niet te betekenen dat de vrouwen in kwestie meteen een laagbetaalde vrouw hebben, maar uit een rapport van de OESO uit 2019 blijkt wel dat Nederland op sommige vlakken van gendergelijkheid ‘slecht presteert’. Zo was slechts 27 procent van de managers vrouw.
‘Ik zou ook geen dystopische samenleving willen voorstellen waarin iedereen meer uren werkt dan in Zuid-Korea’
Colijn denkt dat Nederland zich in theorie belemmert door minder uren te werken, maar is ook geen voorstander van een overvolle werkweek. ‘Ik zou ook geen dystopische samenleving willen voorstellen waarin iedereen meer uren werkt dan in Zuid-Korea, alleen maar om het bbp te verhogen.’
Schrijf je nu in voor de BNR Nieuwsbrief voor je dagelijkse dosis nieuws en podcasttips. Iedere ochtend en/of middag in je mailbox zodat je altijd op de hoogte bent. Blijf Scherp.
